Autor projektu zamiennego

Umowa o wykonanie prac projektowych- regulacje prawne

Umowa o wykonanie prac projektowych jest niewątpliwie umową o dzieło. Uregulowana jest przepisami Kodeksu cywilnego, Prawa budowlanego oraz przepisów wykonawczych. Co więcej, projekt jest utworem w rozumieniu prawa autorskiego i podlega pod przepisy ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Idąc dalej, odpowiedzialność projektanta za treść projektu należy podzielić na:

1. odpowiedzialność za wady dokumentacji projektowej,
2. odpowiedzialność za wady obiektu budowlanego, który powstał w oparciu i na podstawie przedmiotowej dokumentacji projektowej.

Odpowiedzialność za wybudowany budynek na podstawie projektu jest oparta na zasadzie winy. Oznacza to, że projektant co do zasady odpowiada wyłącznie za zawinione przez siebie uchybienia i wykazując brak swojej winy w powstaniu konkretnej wady, jest w stanie wyłączyć swoją odpowiedzialność.

Odpowiedzialność za wady budynku powstałe w wyniku zastosowania zamiennego projektu

Projektantowi przysługuje możliwość wykazania, że jego odpowiedzialność jest wyłączona oraz że nie zawinił, a wady powstały wskutek okoliczności, za które on nie ponosi odpowiedzialności, np. wskutek zmian wprowadzonych do dokumentacji projektowej przez wykonawcę obiektu bez jego zgody.

I tu pojawia się pytanie – co zrobić, gdy inny projektant zmieni Państwa projekt.

Jeśli jesteście Państwo pewni – biorąc pod uwagę rozwiązania w nim zastosowane, że nie będzie to skutkowało wadami wykonanego obiektu, można spokojnie wyrazić zgodę (np. zmieni się nieznacznie projekt).

Jeśli jednak są sytuacje, co do których nie jesteście pewni rozwiązań, warto uzyskać od inwestora oświadczenie, że zrzeka się w stosunku do Państwa odpowiedzialności za wady budynku powstałe w wyniku zastosowania zamiennego projektu.

Prawo nie precyzuje takiej sytuacji jednoznacznie, jednak interpretacje organów administracyjnych wskazują na to, że całą odpowiedzialność powinien przejąć sporządzający projekt zamienny, tj. nowy projektant w całości, art. 20 Prawa budowlanego, określający zakres jego obowiązków i wynikającej z tego odpowiedzialności zawodowej w świetle art. 95 tej ustawy.

Nadto jeśli już zachodzi taka sytuacja – zgodnie z treścią ustawy Prawo budowlane:

„Art. 44. 1. Inwestor jest obowiązany bezzwłocznie zawiadomić właściwy organ o zmianie:

1) kierownika budowy lub robót,

2) inspektora nadzoru inwestorskiego,

3) projektanta sprawującego nadzór autorski, podając, od kiedy nastąpiła zmiana.

2. Do zawiadomienia należy dołączyć oświadczenia osób, wymienionych w ust. 1, o przejęciu obowiązków”.

Rozumiem, że główny problem pojawia się w przypadku nadzoru autorskiego.

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane stanowi w art. 18 ust. 3: „inwestor może zobowiązać projektanta do sprawowania nadzoru autorskiego”. Oznacza to, że inwestor decyduje o ustanowieniu tego nadzoru, a projektant nie może się od niego uchylić. Obowiązek ustanowienia nadzoru autorskiego może nałożyć na inwestora właściwy organ na podstawie art. 19: „właściwy organ może w decyzji o pozwoleniu na budowę nałożyć na inwestora obowiązek ustanowienia nadzoru autorskiego, w przypadkach uzasadnionych wysokim stopniem skomplikowania obiektu lub robót budowlanych bądź przewidywanym wpływem na środowisko”.

Podstawowe prawa i obowiązki projektanta

Obowiązki projektanta w zakresie nadzoru autorskiego określa art. 20 ust. 1 pkt 4: „do podstawowych obowiązków projektanta należy: sprawowanie nadzoru autorskiego na żądanie inwestora lub właściwego organu w zakresie:

stwierdzania w toku wykonywania robót budowlanych zgodności realizacji z projektem,

uzgodnienia możliwości wprowadzenia rozwiązań zamiennych w stosunku do przewidzianych w projekcie, zgłoszonych przez kierownika budowy lub inspektora nadzoru inwestorskiego”.

W nawiązaniu do tych obowiązków art. 21 ustawy ustala prawa projektanta: „projektant w trakcie realizacji budowy ma prawo:

1. wstępu na teren budowy i dokonywania zapisów w dzienniku budowy dotyczących jej realizacji,
2. żądania wpisem do dziennika budowy wstrzymania robót budowlanych w razie: a) stwierdzenia możliwości powstania zagrożenia, b) wykonywania ich niezgodnie z projektem”.

Zgodnie z art. 57 ust. 2: „w razie zmian nieodstępujących w sposób istotny od zatwierdzonego projektu lub warunków pozwolenia na budowę, dokonywanych podczas wykonywania robót, do zawiadomienia, o którym mowa w ust. 1, należy dołączyć kopie rysunków wchodzących w skład zatwierdzonego projektu budowlanego z naniesionymi zmianami, a w razie potrzeby także uzupełniający opis”. W takim przypadku oświadczenie, o którym mowa w ust. 1 pkt a, powinno być potwierdzone przez projektanta i inspektora nadzoru inwestorskiego, jeżeli został ustanowiony. Jeżeli nie pełnicie nadzoru autorskiego, to możecie mieć poważne trudności z podpisaniem takiego oświadczenia.

Zmiany nie stanowiące istotnego odstępstwa od zatwierdzonego projektu budowlanego

Należy pamiętać, że zgodnie z art. 57 ust. 2 Prawa budowlanego określenie, czy dokonane zmiany nie miały charakteru istotnych zmian, nie odbywa się przez samo sporządzenie rysunków zamiennych oraz złożenie oświadczenia, o jakim mowa w art. 57 ust. 2 ustawy Prawo budowlane wskazującego, iż poczynione zmiany nie stanowią istotnego odstępstwa od zatwierdzonego projektu budowlanego Organ rozstrzygający o dopuszczalności udzielenia pozwolenia na użytkowanie nie jest zwolniony z obowiązku dokonania oceny, czy wprowadzone zmiany można uznać za nieistotne w świetle art. 36a ust. 5 ustawy Prawo budowlane. Zasadności tego twierdzenia nie zmienia także treść ust. 6 art. 36a ustawy Prawo budowlane stanowiącego, iż kwalifikacji zamierzonego odstąpienia dokonuje projektant. Mimo że obowiązek kwalifikacji odstępstwa został nałożony na projektanta, niedopuszczalna jest taka interpretacja tego przepisu, według której to projektant decyduje w sposób wiążący o tym, że określona zmiana w stosunku do zatwierdzonego projektu budowlanego jest nieistotna w rozumieniu art. 36a ust. 5 ustawy Prawo budowlane.

Niestety często zatem po zatwierdzeniu projektu budowlanego zachodzi konieczność dokonywania zmian lub odstępstw. Jako projektanci możecie tego oczywiście dokonać mając na względzie uzasadniony interes klienta – inwestora. Jeżeli w trakcie realizacji zajdzie konieczność sporządzenia projektu zamiennego, niewynikająca z winy architekta, powinno Państwu przysługiwać dodatkowe wynagrodzenie. I to należy zawrzeć w umowie.

Zasadniczo zgodnie z przytaczanym już art. 49 ust. 2 zd. 2 Prawa autorskiego można, bez zgody twórcy, czynić zmiany w utworze, jeśli są one spowodowane oczywistą koniecznością, a twórca nie miałby słusznej podstawy im się sprzeciwić.

Jeśli więc inwestor dokona tego bez Państwa zgody należy nanieść odpowiedni wpis w dzienniku budowy – o niezgodności prac z projektem.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.