Badania geotechniczne – kto i kiedy powinien je przeprowadzić?

Czym są i co obejmują badania geotechniczne? 

Badania geotechniczne pozwalają określić możliwość umieszczenia obiektu budowlanego na danym terenie. Zakładają wykonanie odwiertów, pobranie próbek gruntu, a następnie poddanie ich analizie laboratoryjnej.

Odwierty

Odwierty stanowią podstawową metodę badań geotechnicznych. Polegają na nawiercaniu powierzchni gleby w celu ustalenia położenia warstw wodonośnych i poziomu wód gruntowych. Ich głębokość powinna sięgać minimum dwóch metrów poniżej planowanego poziomu posadowienia budynku, co w wypadku domu niepodpiwniczonego oznacza głębokość około trzech metrów. Dzięki odwiertom można uzyskać wiedzę niezbędną do dobrania odpowiedniego rodzaju fundamentów do danej inwestycji i w efekcie zapewnienia budynkowi stabilności. Umożliwiają one także pobranie próbek do późniejszej analizy laboratoryjnej.

Analiza laboratoryjna

Analiza laboratoryjna próbek pobranych z miejsca budowy podczas odwiertów prowadzona jest pod kątem parametrów chemicznych i fizycznych gruntu, które wpływają na określenie osiadania, ścinania oraz posadowienia. Należą do nich:

• ziarnistość,
• porowatość,
• gęstość,
• konsystencja,
• wilgotność.

Analiza laboratoryjna pozwala ponadto określić parametry wód gruntowych, istotne dla procesu odwadniania wykopu pod inwestycję oraz ewentualnego podpiwniczenia.

Badania geotechniczne mogą również obejmować różnorodne rodzaje sondowania, na przykład:

• sondowanie dynamiczne, wykonywane w celu określenia stopnia zagęszczenia gruntu i konieczności stabilizacji podłoża pod budowę,
• sondowanie statyczne, umożliwiające określenie parametrów odkształceniowych i wytrzymałościowych gleby,
• sondowanie FVT, służące określeniu wrażliwości strukturalnej gruntu i jego wytrzymałości na ścinanie.

Do wykonania badań geotechnicznych należy zatrudnić specjalistę. Uprawnienia do ich przeprowadzania posiadają dyplomowani geotechnicy oraz geolodzy z uprawnieniami geologiczno-inżynierskimi.

Zastosowanie badań geotechnicznych

Specjalistyczne badania geotechniczne stosuje się w celu:

• rozpoznania typów gruntów znajdujących się na terenie przeznaczonym pod zabudowę,
• wyliczenia głębokości, na jakiej umiejscowione są poszczególne warstwy gruntu, w tym także warstwa nośna,
• rozpoznania poziomu wód gruntowych oraz jego wahań,
• określenia przydatności gruntu pod zabudowę,
• wyboru odpowiedniego, pozwalającego zapewnić stabilność budynku rodzaju fundamentowania.

Wyniki rzetelnie przeprowadzonych badań geotechnicznych są wykorzystywane w prognozowaniu problemów związanych z budową, przede wszystkim zapadania się fundamentów i pękania ścian budynku.

Kiedy konieczne jest wykonanie badań geotechnicznych?

Badania geotechniczne gruntu należy przeprowadzić przed rozpoczęciem inwestycji budowlanej. Najlepiej, by były wykonane przed zakupem działki, są bowiem niezbędne do przygotowania projektu stawianego obiektu. Ekspertyzę z badań geotechnicznych należy dostarczyć już na etapie starania się o pozwolenie na budowę budynków jedno- i wielorodzinnych, budowli o charakterze użytkowym, jak również dróg. Szczegółowe przepisy dotyczące obowiązku wykonania tego typu badań zostały zawarte w Rozporządzeniu Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 roku w sprawie ustalania geotechnicznych warunków posadawiania obiektów budowlanych. Konieczność przeprowadzenia badań geotechnicznych może również wynikać z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Wpływ wyników badań geotechnicznych na decyzje projektowe

Wyniki badań geotechnicznych pozwalają na uwzględnienie w projekcie budynku możliwości podnoszenia się wód gruntowych i sprawiają, że można odpowiednio dobrać rodzaj fundamentów oraz zastosować rozwiązania pozwalające na ich odpowiednią izolację. Jest to szczególnie istotne w wypadku projektów domków jednorodzinnych z podpiwniczeniem.

Korzyści z przeprowadzenia badań geotechnicznych

Przeprowadzenie badań geotechnicznych, poza tym, że pozwala dostosować się do obowiązujących przepisów prawnych, wiąże się również z osiągnięciem innych korzyści. Najważniejszą z nich jest możliwość uniknięcia awarii będących wynikiem trudnych warunków gruntowych, takich jak pękające ściany i sufity, zawilgocenie i wybrzuszanie się podłóg, a także utrata stabilności budynku. Tego typu problemy wymagają wykonania kosztownych napraw. Często mogą też stanowić zagrożenie dla użytkowników danego budynku. Dodatkową korzyścią wynikającą z przeprowadzenia badań geotechnicznych jest możliwość wydajnego odwodnienia działki i zbudowania studni lub oczyszczalni ścieków.