Instytut Techniki Budowlanej - aprobaty techniczne na wyroby

Ustawa dotycząca wyrobów budowlanych

Przed ustawą o wyrobach budowlanych kwestie aprobat technicznych regulowane były art. 10 prawa budowlanego (aktualnie nie obowiązuje) oraz Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 5 sierpnia 1998 r. w sprawie aprobat i kryteriów technicznych oraz jednostkowego stosowania wyrobów budowlanych. Według pierwotnego brzmienia ustawy o wyrobach budowlanych:

„Art. 39. Jednostki organizacyjne udzielające aprobat technicznych są obowiązane, w terminie do dnia 1 lipca 2004 r., przekazać do Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego informacje, o których mowa w art. 9 ust. 5, dotyczące udzielonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy aprobat technicznych.

Art. 40. Wyroby budowlane dopuszczone do obrotu i powszechnego stosowania w budownictwie na podstawie przepisów dotychczasowych i na zasadach w tych przepisach określonych nadają się do stosowania, w rozumieniu niniejszej ustawy, przy wykonywaniu robót budowlanych”.

Według tejże ustawy aprobata techniczna to pozytywna ocena techniczna przydatności wyrobu budowlanego do zamierzonego stosowania, uzależnioną od spełnienia wymagań podstawowych przez obiekty budowlane, w których wyrób budowlany jest stosowany.

Z kolei, gdy mowa jest o wyrobie budowlanym, należy przez to rozumieć rzecz ruchomą, bez względu na stopień jej przetworzenia, przeznaczoną do obrotu, wytworzoną w celu zastosowania w sposób trwały w obiekcie budowlanym, wprowadzaną do obrotu jako wyrób pojedynczy lub jako zestaw wyrobów do stosowania we wzajemnym połączeniu stanowiącym integralną całość użytkową i mającą wpływ na spełnienie wymagań podstawowych, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. Z 2003 r. Nr 207, poz. 2016 oraz z 2004 r. Nr 6, poz. 41).

Organy wyspecjalizowane w sprawach wyrobów budowlanych

Organami właściwymi w sprawach wyrobów budowlanych wprowadzonych do obrotu, w zakresie uregulowanym w niniejszej ustawie, oraz organami wyspecjalizowanymi, w rozumieniu ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności, zostały:

• wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego;
• Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego.

Według przepisów wykonawczych, tj. Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 8 listopada 2004 r. w sprawie aprobat technicznych oraz jednostek organizacyjnych upoważnionych do ich wydawania, brzmienie pierwotne:

„§ 16. Do udzielania, uchylania i zmiany aprobat technicznych upoważnione są:

1) Instytut Techniki Budowlanej w Warszawie – w odniesieniu do wyrobów budowlanych niewskazanych w pkt 2–16, a także wyrobów budowlanych termo- i hydroizolacyjnych oraz włókno-cementowych”,

aktualne brzmienie:

„§ 16.Do udzielania, uchylania i zmiany aprobat technicznych upoważnione są:

1) Instytut Techniki Budowlanej w Warszawie – w odniesieniu do wyrobów budowlanych niewskazanych w pkt 2–13, a także wyrobów budowlanych termo- i hydroizolacyjnych oraz włókno-cementowych.

§ 11. 1. Aprobata techniczna obowiązuje od dnia jej wydania.

2. Aprobata techniczna jest udzielana na okres 5 lat. Okres ten może być przedłużany, na wniosek jej właściciela, bez przeprowadzania ponownego postępowania aprobacyjnego.

§ 15. 1. Jednostki aprobujące opracowują i publikują we własnych wydawnictwach informator zawierający:

1) wykaz asortymentowy wyrobów budowlanych objętych działalnością aprobacyjną jednostki;

2) opis postępowania aprobacyjnego, czas potrzebny do jego przeprowadzenia oraz informacje dotyczące opłat za tę działalność;

3) wykaz zaleceń udzielania aprobat technicznych, o których mowa w § 14;

4) listę laboratoriów badawczych, o których mowa w § 8 ust. 1.

2. Jednostka aprobująca prowadzi i publikuje rejestr udzielonych i uchylonych aprobat technicznych”.

Co powinna zawierać aprobata techniczna?

W razie wydania aprobaty technicznej instytucja ją wydającą jest zobowiązana do niezwłocznego przekazywania do Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego informacji o udzielonej aprobacie, która powinna zawierać:

• numer aprobaty technicznej;
• nazwę wyrobu budowlanego;
• określenie wnioskodawcy;
• określenie rodzaju wyrobu budowlanego, jego typu i przeznaczenie;
• wskazanie okresu ważności aprobaty technicznej.

Cytowana ustawa ta weszła w życie 1 maja 2004 r. Z brzmienia art. 39 wynika, że taką jednostka został m.in. ITB. Oprócz niego były wyznaczone także inne jednostki.

W sytuacji, gdy wydawały one aprobaty techniczne przed 01.05.2004. zostały zobowiązane do przekazania do Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego informacji, o których mowa w art. 9 ust. 5, dotyczących udzielonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy aprobat technicznych. Informacje te miały być przekazane do 01 lipca 2004 r.

Przepis ten nie dotyczy tylko aprobat wydanych do 01.05.2004. W przypadku aprobat wydawanych po 01.05.2004 – jak wskazuje art. 9 – jednostki wydające aprobaty techniczne były wprost zobowiązane do niezwłocznego przekazania do Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego informacji (o których mowa w art. 9 ust. 5) dotyczących udzielonej aprobaty.

Obowiązek prowadzenia i publikacji rejestru udzielonych i uchylonych aprobat technicznych – nie dotyczy aprobat wydanych do 01.05.2004 r. ITB udzielał aprobat do 01.05.2004 r.(był do tego uprawniony na podstawie Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 5 sierpnia 1998 r. w sprawie aprobat i kryteriów technicznych oraz jednostkowego stosowania wyrobów budowlanych) i teoretycznie powinien przekazać do GINB informacje o nich. Informacja ta dotyczyła tylko aprobat udzielonych do dnia 01.05.2004r., z elementami wskazanymi w art. 9 ust. 5. Nie ma mowy o aprobacie, jaka utraciła ważność.

W praktyce dotyczyło to tylko aprobat udzielonych, których termin ważności nie upłynął do 01.05.2004 r. W starym rozporządzeniu nie było mowy o prowadzeniu rejestru wydanych aprobat. Jeżeli ITB nie udzielał aprobaty na określony wyrób przed 01.05.2004, to nie mógł w praktyce przekazać informacji według art. 39 – bowiem nigdy jej nie posiadał.

W takiej sytuacji nie sposób uzyskać jakiejkolwiek informacji. Nie może być udzielona informacja publiczna, jeżeli dana jednostka nie jest jej posiadaczem. A tak wynika z twierdzenia ITB przed WSA.  Dzisiaj trudno jest wykazać, że twierdzenie to jest nieprawdziwe.

ITB być może przekazał takie informacje do GINB, ale z uwagi na 5-letni czas obowiązywania aprobaty – zlikwidował dokumenty z tym związane. Obecnie nie posiada danych o aprobatach przez siebie udzielonych do 01.05.2004 r. Informacje te – o ile zostały przez ITB przekazane – teoretycznie mogą znajdować się w GINB. Według dotychczasowego art. 9.1:

„Art. 9. 1. Aprobaty technicznej udziela się dla wyrobu budowlanego, dla którego nie ustanowiono Polskiej Normy wyrobu, albo wyrobu budowlanego, którego właściwości użytkowe, odnoszące się do wymagań podstawowych, różnią się istotnie od właściwości określonej w Polskiej Normie wyrobu, objętego:

1) mandatem udzielonym przez Komisję Europejską na opracowanie norm

zharmonizowanych lub wytycznych do europejskich aprobat technicznych;

2) wykazem, o którym mowa w ust. 7”.

Ustawa z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o wyrobach budowlanych, ustawy – Prawo budowlane oraz ustawy o zmianie ustawy o wyrobach budowlanych oraz ustawy o systemie oceny zgodności – zmieniła brzmienie art. 9. W miejsce dotychczasowego pojęcia „aprobata techniczna” wprowadzone zostało pojęcie „krajowa ocena techniczna”.  Ustawa ta zawiera przepisy przejściowe, w tym m.in.:

„Art. 5. 1. Wyroby budowlane, o których mowa w art. 5 ust. 2 ustawy wymienionej w art. 1, wprowadzone do obrotu ze znakiem budowlanym przed dniem wejścia w życie art. 1 pkt 5–7 niniejszej ustawy, mogą być udostępniane na rynku krajowym po tym dniu.

2. Dla wyrobów budowlanych, o których mowa w art. 5 ust. 2 ustawy wymienionej w art. 1, producent może sporządzić krajową deklarację właściwości użytkowych na podstawie krajowej deklaracji zgodności wydanej przed dniem wejścia w życie art. 1 pkt 5–7 niniejszej ustawy.

3. Aprobaty techniczne wydane przed dniem wejścia w życie art. 1 pkt 5–7 niniejszej ustawy, mogą być wykorzystywane jako krajowe oceny techniczne do końca okresu ważności tych aprobat”.

Okres ważności aprobaty technicznej

Art. 1 pkt 7 ustawy zmieniającej z dnia 25 czerwca 2015 r., dotyczy zmiany brzmienia art. 9 (o aprobatach technicznych). A zatem aprobaty techniczne wydane przed dniem wejścia w życie art. 1 pkt 6–7 ustawy zmieniającej mogą być wykorzystywane jako krajowe oceny techniczne do końca okresu ważności tych aprobat.

Udzielona aprobata techniczna wydana do 31.12.2016 r. korzysta z domniemania prawdziwości. Dopóki nie zostanie ona uchylona, unieważniona lub GINB nie stwierdzi, iż wyrób budowlany nie spełnia wymagań określonych w ustawie o wyrobach budowlanych oraz nie wyda:

• postanowienia zakazującego dalszego udostępniania wyrobu budowlanego przez sprzedawcę, wyznaczając termin usunięcia określonych nieprawidłowości, albo
• decyzji zakazującej dalszego udostępniania wyrobu budowlanego przez sprzedawcę oraz decyzję nakazującą wycofanie z obrotu tego wyrobu przez producenta lub importera, albo
• decyzji nakazującej wycofanie z obrotu wyrobu budowlanego przez sprzedawcę,
• jeżeli producent lub importer ma siedzibę poza terytorium Rzeczypospolitej
• Polskiej
  – to dany wyrób funkcjonuje na rynku, a udzielona aprobata uważana jest za ważną i wiążącą.

Aprobaty techniczne wydane do 31.12.2016 r. nadal pozostają aprobatami technicznymi – które mogą być wykorzystywane jako krajowe oceny techniczne do końca okresu swej ważności.

Niesłusznie wydana aprobata techniczna- wyrób budowlany nie spełniający wymagań

Drugie pytanie ma charakter nieco retoryczny. Wszak każdemu jest oczywiste, że aprobaty techniczne wydane niezgodnie art. 9 ustawy obowiązującym do 31.12.2016 r. nie mogą pozostawać w obrocie prawnym.

Niezgodność ta obejmować powinna być stwierdzona dla wyrobu, dla którego nie ustanowiono Polskiej Normy wyrobu, albo wyrobu budowlanego, a którego właściwości użytkowe, odnoszące się do wymagań podstawowych, różnią się istotnie od właściwości określonej w Polskiej Normie wyrobu, objętego mandatem udzielonym przez Komisję Europejską na opracowanie norm zharmonizowanych lub wytycznych do europejskich aprobat technicznych; albo wykazem, wyrobów budowlanych, nieobjętych mandatami, dla których możliwe jest ustanowienie aprobaty technicznej, na wniosek jednostki organizacyjnej upoważnionej do wydawania aprobat technicznych.

Jednakże uznanie, że dana aprobata jest wydania niezgodnie z art. 9, że spełnia wymagań określonych w ustawie o wyrobach budowlanych – nie należy do dowolnej osoby lub innego podmiotu na rynku budowlanym i wyrobów budowlanych.

Właściwy organ może wszcząć postępowanie sprawdzające, kontrolne. W wyniku tego postępowania w przypadku stwierdzenia, że wyrób budowlany nie spełnia wymagań określonych w niniejszej ustawie, wydaje odpowiednie decyzje prowadzące do tego, że dana AT staje się nieważna, a objęte nią wyroby:

• objęte zostaną zakazem dalszego udostępniania przez sprzedawcę, wyznaczając termin usunięcia określonych nieprawidłowości, albo
• objęte zostaną zakazem dalszego udostępniania przez sprzedawcę oraz decyzję nakazującą wycofanie z obrotu tego wyrobu przez producenta lub importera, albo
• objęte zostaną nakazem wycofanie z obrotu przez sprzedawcę,
• jeżeli producent lub importer ma siedzibę poza terytorium Rzeczypospolitej

Polskiej.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.