• Autor: Michał Soćko
W odległości 250 m od mojego domu ma stanąć maszt o wysokości 63 metrów z 12 antenami na wysokości 58 m tego masztu. Nie zgadzam się na taką lokalizację. W jaki sposób mogę skutecznie walczyć z lokalizacją tego masztu? Czy mogę być stroną postępowania?
W zależności od tego, w jakim trybie inwestycja jest prowadzona, jakiego celu jest ta inwestycja oraz na jakim jest etapie, to nieco inaczej może wyglądać kwestia udziału w postępowaniu.
W każdym razie, zasadniczo, jeżeli inwestycja może oddziaływać na Pani nieruchomość, to potencjalnie może być Pani uznana za stronę postępowania administracyjnego.
Zgodnie bowiem z art. 28 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (j.t. Dz. U. 2016 r. Nr 0, poz. 23; zwanej dalej „K.p.a.”):
„Art. 28. Stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek.
W tym kontekście wskazać należy, że w orzecznictwie sądowym przyjmuje się, że w postępowaniu o ustalenie warunków zabudowy i zagospodarowania „stronami (...) mogą być, oprócz inwestora oraz właściciela lub użytkownika wieczystego nieruchomości objętej planowaną inwestycją, także właściciele lub użytkownicy wieczyści działek sąsiednich. Sądy administracyjne uznają jednak szerszy krąg podmiotów stanowiących strony tego postępowania, wskazując na interes prawny właścicieli działek, które co prawda nie sąsiadują bezpośrednio z terenem planowanej inwestycji, ale inwestycja ta wpływa negatywnie na sposób wykonywania prawa do nieruchomości” (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Bydgoszczy z dnia 20 czerwca 2018 r., sygn. akt II SA/Bd 1403/17).
Podobnie przyjął Naczelny Sąd Administracyjny, wskazując, że „wyznaczenie kręgu stron w oparciu o art. 28 KPA w postępowaniu w sprawie wydania warunków zabudowy winno być dokonane w oparciu o funkcję, formę, konstrukcję obiektu i inne jego cechy charakterystyczne oraz sposób zagospodarowania terenu znajdującego się w otoczeniu projektowanej inwestycji, przy czym organ nie może ograniczyć się wyłącznie do ponadnormatywnego oddziaływania inwestycji na tereny sąsiadujące, lecz powinien ocenić całokształt tych okoliczności w świetle art. 140 w zw. z art. 144 KC” (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 października 2018 r., sygn. akt II OSK 2661/16).
Zapatrywania powyższe dotyczą także inwestycji celu publicznego w rozumieniu ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (j.t. Dz. U. 2018 r., poz. 1945; zwanej dalej także „u.p.z.p.”).
Jak wskazał bowiem Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu „stronami w postępowaniu o ustalenie lokalizacji inwestycji celu publicznego lub warunków zabudowy mogą być, oprócz właścicieli lub użytkowników wieczystych działek sąsiednich, także i właściciele działek niesąsiadujących bezpośrednio z terenem planowanej inwestycji. Ustalenie kręgu stron postępowania zależy nie tylko od usytuowania poszczególnych nieruchomości względem terenu inwestycji, ale też charakteru planowanego przedsięwzięcia, rodzaju, stopnia i zakresu uciążliwości inwestycji oraz zasięgu oddziaływania na otoczenie” (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Poznaniu z dnia 19 lipca 2018 r., sygn. akt II SA/Po 253/18).
Podobnie kwestia ta wygląda także na etapie ubiegania się inwestora o pozwolenie na budowę.
W tym zakresie kwestię strony jako lex specialis reguluje art. 28 ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (j.t. Dz. U. 2018 r., poz. 1202 z zm.; zwanej dalej także „u.p.b.”. Stanowi on jak niżej:
„Art. 28. 1. Roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie decyzji o pozwoleniu na budowę, z zastrzeżeniem art. 29-31.
1a. Decyzję o pozwoleniu na budowę wydaje organ administracji architektoniczno-budowlanej.
2. Stronami w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę są: inwestor oraz właściciele, użytkownicy wieczyści lub zarządcy nieruchomości znajdujących się w obszarze oddziaływania obiektu.
3. Przepisu art. 31 Kodeksu postępowania administracyjnego nie stosuje się w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę.
4. Przepisów ust. 2 i 3 nie stosuje się w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę wymagającym udziału społeczeństwa zgodnie z przepisami ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2017 r. poz. 1405, 1566 i 1999 oraz z 2018 r. poz. 810).
Dalej wskazać należy, że na zasadach ogólnych Kodeksu postępowania administracyjnego strona postępowania administracyjnego powinna być zawiadomiona o wszczęciu takiego postępowania.
„Art. 61 § 1. Postępowanie administracyjne wszczyna się na żądanie strony lub z urzędu.
§ 2. Organ administracji publicznej może ze względu na szczególnie ważny interes strony wszcząć z urzędu postępowanie także w sprawie, w której przepis prawa wymaga wniosku strony. Organ obowiązany jest uzyskać na to zgodę strony w toku postępowania, a w razie nieuzyskania zgody – postępowanie umorzyć.
§ 3. Datą wszczęcia postępowania na żądanie strony jest dzień doręczenia żądania organowi administracji publicznej.
§ 3a. Datą wszczęcia postępowania na żądanie strony wniesione drogą elektroniczną jest dzień wprowadzenia żądania do systemu teleinformatycznego organu administracji publicznej.
§ 4. O wszczęciu postępowania z urzędu lub na żądanie jednej ze stron należy zawiadomić wszystkie osoby będące stronami w sprawie.
§ 5. Organ administracji publicznej przekazuje informacje, o których mowa w art. 13 ust. 1 i 2 rozporządzenia 2016/679, przy pierwszej czynności skierowanej do strony, chyba że strona posiada te informacje, a ich zakres lub treść nie uległy zmianie.”
Organ administracji państwowej obowiązany jest z urzędu ustalić, kto ma w danej sprawie interes prawny lub obowiązek. Nawet w przypadku wszczęcia postępowania na wniosek strony, organ administracyjny nie może tylko jej gwarantować udziału, lecz obowiązany jest ustalić, czy w danej sprawie mają prawnie chronione interesy również inne jednostki. Organ, wszczynając postępowanie z urzędu lub na wniosek strony, obowiązany jest zawiadomić o wszczęciu postępowania wszystkie osoby będące, zgodnie z art. 28 K.p.a, stronami w sprawie (tak: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego – Ośrodek zamiejscowy w Lublinie z dnia 26 czerwca 1998 r., sygn. akt I SA/Lu 684/97).
Od powyższej zasady mogą być przewidziane pewne wyjątki. Zwłaszcza wówczas, gdyby było zbyt wiele stron, a tym samym zawiadomienie każdej z nich z osobna byłoby utrudnione.
Przewiduje tak w przypadku inwestycji celu publicznego m.in. art. 53 u.p.z.p. Stanowi on:
„Art. 53. 1. O wszczęciu postępowania w sprawie wydania decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz postanowieniach i decyzji kończącej postępowanie strony zawiadamia się w drodze obwieszczenia, a także w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości. Inwestora oraz właścicieli i użytkowników wieczystych nieruchomości, na których będą lokalizowane inwestycje celu publicznego, zawiadamia się na piśmie.”
Przepis powyższy ma za zadanie przyspieszyć rozpoznawanie takiej sprawy, aczkolwiek znajdzie on zastosowanie tylko do decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego.
W takiej sytuacji nie będzie Pani indywidualnie na piśmie zawiadomiona o tych czynnościach oraz rozstrzygnięciach, chyba że jest Pani właścicielem lub użytkownikiem wieczystym nieruchomości, na których będą lokalizowane inwestycje celu publicznego. W takim przypadku powinna być Pani zawiadomiona na piśmie.
Natomiast to, że strony będą zawiadamiane w drodze obwieszczenia, nie oznacza, że nie mogą brać udziału w sprawie i skarżyć podejmowanych czynności. Taka możliwość będzie.
W tym zakresie pamiętać jednak należy, że zgodnie z art. 49 K.p.a. zawiadomienie lub doręczenie przez obwieszczenie lub w inny sposób zwyczajowo przyjęty uważa się za dokonane po upływie 14 dni od dnia publicznego ogłoszenia.
„Art. 49 § 1. Jeżeli przepis szczególny tak stanowi, zawiadomienie stron o decyzjach i innych czynnościach organu administracji publicznej może nastąpić w formie publicznego obwieszczenia, w innej formie publicznego ogłoszenia zwyczajowo przyjętej w danej miejscowości lub przez udostępnienie pisma w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej właściwego organu administracji publicznej.
§ 2. Dzień, w którym nastąpiło publiczne obwieszczenie, inne publiczne ogłoszenie lub udostępnienie pisma w Biuletynie Informacji Publicznej wskazuje się w treści tego obwieszczenia, ogłoszenia lub w Biuletynie Informacji Publicznej. Zawiadomienie uważa się za dokonane po upływie czternastu dni od dnia, w którym nastąpiło publiczne obwieszczenie, inne publiczne ogłoszenie lub udostępnienie pisma w Biuletynie Informacji Publicznej.”
Zatem jeżeli inwestycja może oddziaływać na Pani nieruchomość, to może być Pani uznana za stronę postępowania.
Natomiast co do możliwości obrony, to nie ma jakiegoś jednego dobrego, skutecznego sposobu. Wszystko będzie zależało od danej, konkretnej sprawy. W każdym razie, jeżeli inwestycja ta jest dopiero planowana i w tym celu uchwalany lub zmieniany jest miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, to może Pani w pierwszej kolejności skarżyć taki plan (zob. art. 17 pkt 11 u.p.z.p., art. 28 u.p.z.p., art. 3 § 2 pkt 5 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi [Dz. U. z 2017 r. poz. 1369 ze zm.; zwanej dalej także „p.p.s.a.”] oraz art. 101 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym [Dz. U. z 2017 r. poz. 1875 ze zm.; zwanej dalej także „u.s.g.”]).
Jeżeli inwestycja jest realizowana w oparciu o już istniejący plan, to może Pani jako strona w postępowaniu o wydanie pozwolenia na budowę przez inwestora wstąpić do takiego postępowania i skarżyć wszystkie czynności (czy to od strony formalnej, czy merytorycznie), włącznie z samą decyzją.
Jeżeli zaś planu nie ma, to może Pani jako strona wziąć udział w postępowaniu w sprawie wydania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania czy też decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego, jeżeli będzie to inwestycja celu publicznego w rozumieniu u.p.z.p. i również skarżyć wszystkie czynności (czy to od strony formalnej, czy merytorycznie), włącznie z samą decyzją.
W tym ostatnim przypadku proszę jednak pamiętać, że zawiadomienie o wszczęciu postępowania ma miejsce w drodze obwieszczenia.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Michał Soćko
Ukończył w 2010 r. stacjonarne studia prawnicze na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, zwieńczone ocenę bardzo dobrą na dyplomie. Następnie, w latach 2011-2013, odbył aplikację radcowską przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Lublinie, uzyskując przy tym pochwałę Dziekana za bardzo dobre wyniki z kolokwiów rocznych. Po złożeniu egzaminów radcowskich w 2014 r. został wpisany na listę radców prawnych prowadzoną przez Radę Okręgowej Izby Radców Prawnych w Lublinie. Równolegle z aplikacją radcowską, w latach 2012-2015, był uczestnikiem studiów trzeciego stopnia na kierunku prawo, prowadzonych w Zakładzie Prawa Pracy, Wydziału Prawa i Administracji, Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Studia te ukończył, broniąc pracę doktorską zatytułowaną Potrącenie i egzekucja z wynagrodzenia za pracę, napisaną pod kierunkiem prof. dr hab. Teresy Liszcz, sędziego Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku. Od 2017 r. jest nauczycielem akademickim w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Skierniewicach. Wykłada prawo administracyjne, cywilne i prawo pracy. Michał Soćko jest autorem kilkunastu artykułów naukowych napisanych w języku polskim, jak i angielskim oraz uczestnikiem licznych konferencji naukowych, w tym międzynarodowych.
Specjalizuje się w szeroko rozumianym prawie cywilnym i administracyjnym (m.in. w prawie rzeczowym, spadkowym, zobowiązań, rodzinnym i opiekuńczym, prawie autorskim), ze szczególnym uwzględnieniem prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, prawa pomocy społecznej oraz świadczeń rodzinnych. Obecnie prowadzi działalność gospodarczą w formie Kancelarii Radcy Prawnego udzielając pomocy prawnej organom administracji publicznej, podmiotom gospodarczym oraz osobom fizycznym.
Zapytaj prawnika