Odziedziczenie budynków bez odbioru budowlanego - jak zalegalizować?

Samowola budowlana

Podstawę prawną stanowi ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane. W przedstawionym stanie fatycznym mamy do czynienia z samowolą budowlaną. Zgodnie z art. 28 ust. 1 ustawy „roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie decyzji o pozwoleniu na budowę, z zastrzeżeniem art. 29–31”. W świetle art. 37 ust. 1:

„1. Decyzja o pozwoleniu na budowę wygasa, jeżeli budowa nie została rozpoczęta przed upływem 3 lat od dnia, w którym decyzja ta stała się ostateczna lub budowa została przerwana na czas dłuższy niż 3 lata.

2. W przypadku:

1) określonym w ust. 1 albo

2) stwierdzenia nieważności albo uchylenia decyzji o pozwoleniu na budowę

– rozpoczęcie albo wznowienie budowy może nastąpić po wydaniu decyzji o pozwoleniu na budowę, o której mowa w art. 28 ust. 1”.

Biorąc pod uwagę, że wygaśniecie decyzji następuje z mocy prawa, ewentualne orzeczenie o tym ma charakter deklaratoryjny, a w obrocie prawnym nie występuje decyzja, która merytorycznie rozstrzygałaby tę kwestię, nie ma przeszkód aby organ czynił ustalenia w przedmiocie stanu faktycznego, dającego podstawę do oceny, czy decyzja o pozwoleniu na budowę wygasła, czy też nie (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Krakowie z dnia 5 listopada 2015 r., sygn. akt II SA/Kr 1017/15).

Dziennik budowy jest głównym i zasadniczym materiałem dowodowym, który winny pozyskać organy, by móc zbadać przesłanki do ewentualnego stwierdzenia wygaśnięcia pozwolenia na budowę. Nie jest to oczywiście „dokument urzędowy” w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, ale dokument prywatny, z tym że jego prowadzenie powierzone jest osobie posiadającej stosowne uprawnienia i ponoszącej z tego tytułu odpowiedzialność zawodową i karną (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba we Wrocławiu z dnia 3 grudnia 2014 r., sygn. akt II SA/Wr 252/14).

Wygaśnięcie decyzji o pozwoleniu na budowę

Warunkiem stwierdzenia wygaśnięcia decyzji o pozwoleniu na budowę jest jednoznaczne ustalenie, stosownie do wymogów art. 7, 77 § 1 i art. 80, upływu czasu między poszczególnymi działaniami podejmowanymi przez inwestora w toku procesu budowlanego(por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Rzeszowie z dnia 22 maja 2014 r., sygn. akt II SA/Rz 146/14).

Decyzja o wygaśnięciu decyzji o pozwoleniu na budowę wydawana w trybie art. 37 ust. 1 ustawy Prawo budowlane ma charakter deklaratoryjny, działa zatem ex tunc – wywołując skutki prawne od dnia, w którym powstały przesłanki wygaśnięcia decyzji (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 lutego 2012 r., sygn. akt II OSK 2241/10).

Przepis art. 37 ustawy Prawo budowlane nakłada wymóg, by materiał dowodowy zgromadzony w sprawie pozwalał na jednoznaczne ustalenie, że prace budowlane zostały przerwane na okres dłuższy niż 3 lata (por. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 stycznia 2012 r., sygn. akt II OSK 2060/10).

Z uwagi na wygaśnięcie decyzji o pozwoleniu na budowę należałoby rozpocząć procedurę w sprawie legalizacji samowoli budowlanej.

Legalizacja budynków bez odbioru budowlanego

Niestety legalizacja samowoli budowlanej wiąże się z obowiązkiem zapłaty opłaty legalizacyjnej. W świetle art. 49 „organ nadzoru budowlanego, przed wydaniem decyzji w sprawie zatwierdzenia projektu budowlanego i udzielenia pozwolenia na wznowienie robót budowlanych, bada:

1) zgodność projektu zagospodarowania działki lub terenu z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, a w szczególności z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego,

2) kompletność projektu budowlanego i posiadanie wymaganych opinii, uzgodnień, pozwoleń i sprawdzeń,

3) wykonanie projektu budowlanego przez osobę posiadającą wymagane uprawnienia budowlane

– oraz, w drodze postanowienia, ustala wysokość opłaty legalizacyjnej. Na postanowienie przysługuje zażalenie.

2. Do opłaty legalizacyjnej stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące kar, o których mowa w art. 59f ust. 1, z tym że stawka opłaty podlega pięćdziesięciokrotnemu podwyższeniu.

3. W przypadku stwierdzenia naruszeń, w zakresie określonym w ust. 1, organ nadzoru budowlanego nakłada postanowieniem obowiązek usunięcia wskazanych nieprawidłowości, w określonym terminie, a po jego bezskutecznym upływie wydaje decyzję, o której mowa w art. 48 ust. 1. Decyzję tę wydaje się również w przypadku nieuiszczenia w terminie opłaty legalizacyjnej, z zastrzeżeniem art. 49c ust. 2.

4. W razie spełnienia wymagań, określonych w ust. 1, organ nadzoru budowlanego wydaje decyzję:

1) o zatwierdzeniu projektu budowlanego i pozwoleniu na wznowienie robót;

2) o zatwierdzeniu projektu budowlanego, jeżeli budowa została zakończona.

4a. Decyzje, o których mowa w ust. 4, mogą być wydane po uprzednim przeprowadzeniu oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko albo oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000, jeżeli jest ona wymagana przepisami ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, w przypadkach gdy ocena ta jest możliwa do przeprowadzenia z uwzględnieniem analizy rozwiązań alternatywnych przedsięwzięcia i możliwości ustalenia warunków jego realizacji w zakresie ochrony środowiska.

5. W decyzji, o której mowa w ust. 4, nakłada się obowiązek uzyskania decyzji o pozwoleniu na użytkowanie.

Stawka opłaty legalizacyjnej została unormowana w art. 59f. Zgodnie z tym przepisem

1. W przypadku stwierdzenia w trakcie obowiązkowej kontroli nieprawidłowości w zakresie, o którym mowa w art. 59a ust. 2, wymierza się karę stanowiącą iloczyn stawki opłaty (s), współczynnika kategorii obiektu budowlanego (k) i współczynnika wielkości obiektu budowlanego (w).

2. Stawka opłaty (s) wynosi 500 zł.

3. Kategorie obiektów, współczynnik kategorii obiektu oraz współczynnik wielkości obiektu określa załącznik do ustawy.

4. W przypadku gdy w skład obiektu budowlanego, z wyjątkiem budynku mieszkalnego jednorodzinnego, wchodzą części odpowiadające różnym kategoriom, karę stanowi suma kar obliczonych dla różnych kategorii.

5. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w zakresie, o którym mowa w art. 59a ust. 2, karę oblicza się odrębnie za każdą stwierdzoną nieprawidłowość. Karę stanowi suma tak obliczonych kar.

6. W przypadku wymierzenia kary organ nadzoru budowlanego, w drodze decyzji, odmawia wydania pozwolenia na użytkowanie i przeprowadza, w odpowiednim zakresie, postępowanie, o którym mowa w art. 51”.

Podsumowując, przedmiotowa nadbudowa z uwagi na fakt nieuzyskania pozwolenia na budowę stanowi inwestycję niezakończoną. Z uwagi na upływ czasu z mocy prawa wygasła decyzja o pozwoleniu na budowę. Dlatego też należałoby wszcząć postępowanie w przedmiocie legalizacji samowoli budowlanej. Jednak procedura ta wiąże się z obowiązkiem zapłaty opłaty legalizacyjnej.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.