• Autor: Wioletta Dyl
Mój dom usytuowany jest ok. 6 m od krawędzi drogi gminnej. Wójt chce poszerzyć tę drogę do szerokości 5 m i zażyczył sobie, abym przesunęła ogrodzenie na swój koszt o 2,5 m. W ten sposób drogę będę miała pod samymi oknami. Czy tak może być? Wójt twierdzi, że moje ogrodzenie postawione jest na drodze, ale ja mam wytyczaną działkę o pow. 3100 m2 (tyle również widnieje w księdze wieczystej), a z map dostępnych w internecie wynika, że działka jest mniejsza – ok. 3050 m2. Jak sprawdzić, kto się myli? Czy geodeta mógł popełnić błąd, wytyczając moją działkę? Zaraz po zakupie tej działki i jej wytyczeniu wykonaliśmy ogrodzenie i na pewno nie zabraliśmy 1 m gminie, jak twierdzi wójt. Kamień graniczny jest w tym samym miejscu – tuż przed ogrodzeniem, a więc zostawiliśmy nawet „zapas”. Nie mam mapki, jedynie wyrys z mapki i nie wiem, co w tej sytuacji zrobić?
Aby rozwikłać przedstawiony problem, zacznijmy od przepisów, które dotyczą sytuowania budynków od krawędzi jezdni drogi gminnej. Art. 43 ust.1 ustawy o drogach publicznych wskazuje, w jakiej minimalnej odległości od zewnętrznej krawędzi jezdni należy sytuować obiekty budowlane. W terenie zabudowy minimalna odległość od zewnętrznej krawędzi jezdni drogi gminnej rzeczywiście wynosi 6 m.
Co do liczenia odległości od krawędzi jezdni: Jezdnię należy definiować zgodnie z art. 4 pkt 5 ustawy o drogach publicznych, zgodnie z którym – przez jezdnię należy rozumieć część drogi przeznaczoną do ruchu pojazdów. Zatem przy określaniu odległości od krawędzi jezdni należy brać pod uwagę taką definicję jezdni. Co do zasad ustalania krawędzi jezdni w przypadku dróg gruntowych, to odpowiedź na to pytanie dają przepisy rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach. Załącznik do tego rozporządzenia zawiera grafikę obrazującą zasady sytuowania linii krawędziowej na jezdni z poboczem gruntowym (Usytuowanie linii krawędziowej na jezdni z poboczem gruntowym). „Linia krawędziowa ciągła” – wyznacza krawędź jezdni, oznacza również zakaz wjazdu na pobocze kierującemu pojazdem samochodowym.
Zobacz też: Minimalna szerokość drogi dojazdowej
Ponadto, co jest istotne, odległość budynków od dróg – nie tylko publicznych, ale też np. wewnętrznych – jest wskazana w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego (mpzp). Jest to akt prawa miejscowego, dlatego w różnych planach odległości te są inne. Natomiast trzeba pamiętać, że przepisy szczególne (art. 43 ust. 2ustawy o drogach publicznych) przewidują w pewnych sytuacjach odstępstwa od generalnych reguł odległości budynku od drogi, co nie oznacza bynajmniej, że można wyłączyć stosowanie nakazów określonych w planie miejscowym. Plan jest aktem prawa miejscowego o charakterze bezwzględnie obowiązującym i jego ustalenia należy obligatoryjnie stosować. Skoro plan miejscowy wprowadza jasne i kategoryczne reguły w zakresie sytuowania budynków, to nie można się powoływać na przepisy szczególne przewidujące pewne wyjątki, gdyż normy prawa wynikające z planu miejscowego stawałyby się wówczas martwą literą. Zatem art. 43 ust. 2 ww. ustawy będzie co do zasady możliwy do zastosowania – gdyż przepisy tej ustawy generalnie znajdują zastosowanie – ale nie w tym celu, by usytuować budynek w odległości od drogi mniejszej, niż przewidują ustalenia planu miejscowego. Myślę, że w Pani sytuacji istotny jest właśnie MPZP, z którym należałoby się zapoznać.
Przeczytaj też: Budowa ogrodzenia przy drodze gminnej
Wpis w księdze wieczystej Pani działki nie jest tu niestety decydujący. Rzeczywiście jest tak, że jeżeli chcemy się czegoś dowiedzieć o danej nieruchomości, poznać jej stan faktyczny i prawny, zaglądamy do ksiąg wieczystych. Należy jednak pamiętać, że domniemanie wiarygodności obejmuje jedynie wpisane do księgi wieczystej prawa i roszczenia. Nie ma ono natomiast zastosowania do informacji dotyczących stanu faktycznego, zawartych w dziale I-O, takich jak położenie nieruchomości, czy też jej obszar. To dopiero dane zawarte w ewidencji gruntów i budynków stanowią podstawę oznaczania nieruchomości w księgach wieczystych (art. 21 ust. 1 Prawa geodezyjnego i kartograficzne i art. 26 ust. 2 ustawy o księgach wieczystych i hipotece).
W razie niezgodności opisu nieruchomości w księdze wieczystej z danymi ewidencji gruntów i budynków pierwszeństwo mają dane z ewidencji, a nie te wpisane do księgi wieczystej. Zgodnie z art. 2 pkt 8 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2010 r. Nr 193, poz. 1297 ze zm.) – celem ewidencji gruntów i budynków jest stworzenie jednolitego dla kraju i systematycznie aktualizowanego zbioru informacji o gruntach, budynkach i lokalach, ich właścicielach oraz innych osobach fizycznych lub prawnych władających tymi gruntami, budynkami i lokalami. Dane te mają charakter informacyjny, a sam rejestr ewidencji gruntów jest wyłącznie odzwierciedleniem aktualnego stanu prawnego dotyczącego danej nieruchomości. Ma on charakter deklaratoryjny, a nie konstytutywny, co oznacza, że nie tworzy nowego stanu prawnego nieruchomości, a jedynie potwierdza stan faktyczny.
W myśl art. 20 ust. 1 pkt 1 Prawa geodezyjnego i kartograficznego ewidencja gruntów i budynków obejmuje informacje dotyczące m.in. gruntów – ich położenia, granic, powierzchni, rodzajów użytków gruntowych oraz ich klas gleboznawczych, oznaczenia ksiąg wieczystych lub zbiorów dokumentów, jeżeli zostały założone dla nieruchomości, w skład której wchodzą grunty. W ewidencji gruntów i budynków wskazuje się także właściciela, a w odniesieniu do gruntów państwowych i samorządowych – inne osoby prawne i fizyczne, w których władaniu znajdują się grunty lub ich części (art. 20 ust. 2 pkt 1).
Stosownie do § 46 ust. 1 rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. Nr 38, poz. 454) – dane zawarte w ewidencji gruntów i budynków podlegają aktualizacji z urzędu lub na wniosek osób, organów i jednostek organizacyjnych, o których mowa w § 10 i 11 rozporządzenia (m.in. na wniosek właścicieli nieruchomości). Jak podkreśla się w orzecznictwie sądów administracyjnych, aktualizacja danych w ewidencji dotyczy naniesienia zmian powstałych już po wprowadzeniu do ewidencji danych kwestionowanych (por. wyrok NSA z dnia 10 lutego 2003 r., II SA 1478/01, Lex nr 156384). Aktualizacja operatu ewidencyjnego następuje przez wprowadzenie udokumentowanych zmian do bazy danych ewidencyjnych (§ 45 ust. 1). Przepisy rozporządzenia posługują się pojęciem aktualizacji ewidencji, a nie jej prostowania. Zatem usuwanie ewentualnych błędów lub omyłek w ewidencji w ramach jej „aktualizacji” nie jest wyłączone, jednakże pod warunkiem, że uzasadnia to aktualny stan prawny, który ewidencja gruntów ma odzwierciadlać, a nie tworzyć.
Tak naprawdę, aby sprawę rozstrzygnąć jednoznacznie, należałoby ponownie zatrudnić geodetę, by pomierzył i przeliczył wszystko jeszcze raz. Bez tego możemy tylko spekulować. Rozbieżność mogła bowiem powstać na skutek błędnie obliczonej powierzchnia w KW albo (lub) z tego powodu, że działka jest długa i wąska, co przy niewielkich nawet zmianach położenia punktów granicznych może powodować znaczne zmiany w powierzchni. Ponieważ powierzchnia jest wypadkową granic, w pierwszej kolejności należałoby sprawdzić w starostwie właśnie te dane. Należy jednak pamiętać, że przy zakładaniu ewidencji gruntów i budynków działki rolne często nie miały określonych punktów granicznych, a ich powierzchnię obliczano graficznie na podstawie miar z mapy ewidencyjnej, stąd taka powierzchnia nie jest wiarygodna. Mogły mieć miejsce w międzyczasie dodatkowe pomiary, o których nie była Pani powiadomiona, i stąd różnice. Częstą bowiem przyczyną niezgodności oznaczeń poszczególnych działek w dziale I-O księgi wieczystej z oznaczeniami przyjętymi w ewidencji gruntów i budynków jest aktualizacja ewidencji gruntów bez jednoczesnej aktualizacji wpisów w księgach wieczystych.
Zawsze jeszcze może Pani zwrócić się pismem wszczynającym postępowanie administracyjne w sprawie sprostowania w rejestrach gruntów powierzchni działki. I wtedy niech urzędnik wyjaśnia różnicę. Niemniej jednak postarałabym się o wypis z ewidencji gruntów i budynków – to pierwszy krok do wyjaśnienia tej sprawy.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Wioletta Dyl
Radca prawny, absolwentka prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Wrocławskiego. Udziela porad prawnych z zakresu prawa autorskiego, nowych technologii, ochrony danych osobowych, a także prawa konkurencji, podatkowego i pracy. Zajmuje się również sporządzaniem regulaminów oraz umów, szczególnie z zakresu e-biznesu i prawa informatycznego, które jest jej pasją. Posiada kilkudziesięcioletnie doświadczenie prawne, obecnie prowadzi własną kancelarię prawną.
Zapytaj prawnika